Cyberpesten is een vorm van pesten waarbij het slachtoffer gekwetst wordt via nieuwe media. Dat kan op veel manieren: beledigende emails, gemene berichtjes via instant messaging apps, ongewenste foto’s die viraal gaan op sociale media, … Toch valt niet alles dat kwetsend is op het internet zomaar onder cyberpesten. Net als bij ‘klassiek’ pesten zijn er een aantal voorwaarden noodzakelijk om over pesterijen te kunnen spreken (Mediawijs, 2021).
Voorwaarden om te spreken over cyberpesten:
- Anonimiteit: Op het internet kan je makkelijk je identiteit geheimhouden. Hierdoor treedt het ‘disinhibition effect’ op: daders hebben het gevoel dat ze niet betrapt kunnen worden. Dit kan pestkoppen motiveren om het pestgedrag voort te zetten.
- Eindeloos publiek: Anders dan bij klassiek pesten, kan de gehele wereld toeschouwer worden van het pestgedrag. Vaak worden beelden verspreid waardoor ze een eigen leven gaan leiden. Hierdoor kunnen slachtoffers blijvend geconfronteerd worden met dit pestgedrag, wat een grote negatieve impact kan hebben.
- Plaats- en tijdonafhankelijk: Op het schoolplein stopt klassiek pesten wanneer de schooldag eindigt. Echter doordat media 24/7 toegankelijk is, kent cyberpesten geen einduur. Pestactiviteiten kunnen daardoor onafgebroken plaatsvinden, waardoor het slachtoffer geen rust kent.
- Het cockpit-effect: Non-verbale signalen ontbreken bij online communicatie, zoals een expressie in het gezicht of intonatie, die emotionele feedback overbrengen. Het is daarom mogelijk dat de dader alle gevoel voor empathie verliest en zich genadeloos hard blijft opstellen tegenover het slachtoffer, omdat hij die emotionele non-verbale feedback niet zien kan.
Dit psychologisch fenomeen staat ook wel bekend als het ‘cockpit-effect’. De ruimtelijke scheiding tussen daders en hun slachtoffers maakt dat het voor hen makkelijker is om schade te berokkenen. - Beperkte controle: Toezicht houden online, zoals jeugdleiders doen tijdens (kamp)activiteiten, is vrijwel onmogelijk online. Alle interacties gebeuren via chatmogelijkheden en ze gebeuren vaak één-op-één. Hierdoor kan een jeugdleider, ouder of opvoeder moeilijk een oogje in het zeil houden op de online situatie. Daarom is het belangrijk om de (cyber)pest-signalen te herkennen!
Raadpleeg daarom onderstaande wegwijzer omtrent cyberpesten! Zit je met vragen hierover of weet je niet waar naartoe om hulp, neem dan zeker contact op met ons Aanspreekpunt Integriteit (API)!
Bronnen
Mediawijs (2021, 6 oktober). Cyberpesten. Mediawijs.be. Geraadpleegd op 26 maart 2024, van https://www.mediawijs.be/nl/cyberpesten
Alles over pesten (2023, 15 februari). Wegwijzer voor ouders om pesten aan te pakken. Allesoverpesten.be. Geraadpleegd op 26 maart 2024, van https://www.allesoverpesten.be/wegwijzers/wegwijzer-voor-ouders?doel=pesten-aanpakken
